ĐIỆP KHÚC CỦA KẺ CHỐNG ĐỐI
Từ 2007, biết rõ Hội Thảo Kuala Lumpur 2006 phá sản, kẻ chống đối chương trrình giáo dục tiếng Cham của chính phủ, đồng bào và BBSSCC, do Karim Lộ Trung Căn và TS. Dharma Quảng Đại Đủ chủ trương, dựa vào điệp khúc dưới đây để chửi dai và chửi bậy.
1. Ba vần chế tạo
Nếu thật sự ba vần đó là chế tạo thì đã thay sách vào năm 2007 dịp Hội Nghị tại Ninh Thuận do Bộ Giáo Dục và Đào Tạo chủ trì trả lời kiến nghị xóa bỏ ba vần của HT Kuala Lumpur 2006. Nếu chúng được dùng nhất quán tức là hợp lý, dù chế tạo hay không cũng chấp nhận được trong sách giáo khoa. (1). Trong Aymonier Cabaton 1906, có hằng trăm mục từ có croh ao không darsa. Vài VB cổ cũng có croh ao không darsa. (2). Akhar Srak dùng tại Campuchia có poh GAK. Trong VB giao tiếp của chức sắc Cham, tài liệu học chữ Cham của cụ Thiên Sanh Cảnh có poh GAK. (3). Balau có rất nhiều trong từ điển Moussay.
2. Học Akhar Thrah BBSSCC không đọc được Văn bản cổ
Học sinh Cham của BBS đều đọc được sách Khảo Lục Nguyên Cảo của Moussay, gồm Dewamano, Ja bilok li-u…, bài Akhar Thrah trong Tagalao, là ATTT. Chắc chắn các em đọc được tất cả các văn bản cổ miễn là được viết (in) chân phương, rõ ràng. Một câu chuyện nữa chỉ để chứng tỏ học ATPT của BBSSCC sẽ đọc được văn bản cổ: TS Can Quang học ATPT nếu không đọc được Tư liệu Hoàng gia Pangduranga thì làm sao biết Abdul Karim phiên Latin Surat 432- 2b, “aseh” thành “ula aneh”. Trong ba ngày, không “kẻ nói theo Karim” nào sữa được. Can Quang phải chỉ cho Karim, vị trí chữ sai.
3. Nói sao viết vậy
BBSSCC chọn một chuẩn trong số những VẦN, cách VIẾT bất nhất của AT trong các văn bản và từ điển để viết sách giáo khoa. Ví dụ: Tư liệu HGP viết bất nhất có ni “đây”, di “của, tại” lúc có lúc không “tut mưk”. Ragei “thợ”, ratuh “trăm”… viết ra có “balau”, sau này không “balau”. BBSSCC chọn ni, di có ký tự kết từ: có “tut mưk”; ratuh, ragei viết langlikuuk không “balau”. Ngắn dài chọn viết nhất quán, ví dụ: jak “đạp”, jaak “rủ, giạ”. Bất nhất kiểu “gal gak pôc lak” như “rượu” viết alak, hay alag, thì chọn alag. Ngoài nhà trường có thể sử dụng bất nhất tùy thích. Không được phép tự phong là “bảo vệ danh dự và quyền lợi Champa” rồi buộc người khác dùng theo ý mình.
4. BBSSCC phá hoại di sản
Nói “phá hoại” là xuyên tạc, vì dùng thì ngôn ngữ sống, không dùng thì nó chết. AT sẽ chết do những ai không dùng Akhar Thrah, dùng Akhar Jawi để viết tiếng Cham. Đồng bào có nhu cầu học chữ Cham, nên chính phủ phải thành lập BBSSCC. Để việc chọn chuẩn được đúng đắn và đồng thuận, chương trình đã có thí điểm thận trọng từ 1978 đến 1990, và sự biểu quyết của đồng bào qua 42 hội nghị tại các palei Cham. TS Dharma và Karim hay ai khác có quyền chọn kiểu chính tả cho riêng bản thân, chứ không có quyền chọn cho người khác. Chương trình tiếng Cham là CHƯƠNG TRÌNH TỰ CHỌN, nếu phụ huynh, học sinh hay giáo viên không thích, có quyền nghỉ học, có quyền yêu cầu người có chức năng sữa chửa nội dung.
5. Ông Cẩn, Tỷ, Trại chỉnh sữa chữ Cham
Ông Tỷ, Cẩn, Trại đến BBSSCC sau năm 1990. Mọi việc chuẩn do 18 thầy giáo hàng đầu Cham đã xong trong 12 năm: gồm thí điểm, được đồng bào biểu quyết và không thay đổi cho đến hôm nay.
Jalaan Riya, Rija Nưgar 2015
